bijzondere planten en dieren
In de Ommuurde Tuin telen we ruim 500 verschillende variëteiten groenten, fruit en kruiden: historische, bekende, nieuwe en wilde soorten. Ieder jaar proberen we weer nieuwe rassen en soorten. Hier vind je de soortenlijst van wat er bij ons op de tuin te vinden is. Een deel hiervan is ook bij ons te koop als pootgoed, plantgoed of zaden. In samenwerking met zadenbank CGN van de Wageningen University, verbouwen we oude rassen maar samen met andere biologische tuinders zoeken we naar de beste groente variëteiten voor een chemie-vrijw buitenteelt. Dit jaar telen we paprika’s, aubergines en snijbonen, in totaal wel 25 rassen in samenwerking met st. ZaadGoed. Naast al die groenten vind je in de tuin ook onkruiden of te wel de niet eetbare soorten planten. In de tuin leven naast en door veel verschillende planten ook een enorme diversiteit aan dieren. Hele kleine dieren zoals verschillende bodemschimmels, springstaarten en pissebedden, sluipwespen die je eigenlijk niet ziet. Grotere dieren zoals loopkevers, slakken, vlinders en bijen die je overal om je heen ziet vliegen en lopen door de tuin. Vogels zijn het hele jaar door te horen. Reptielen en zoogdieren houden zich vaak verscholen.
groenten
Nog geen honderd jaar geleden, kenden wij in Nederland: 584 rassen aardappel (Adelaars, Alberta’s, Andijker Muizen, Bal Gelen, Witte Geithoorns, Belgische Rooden, Blauwe Friezen, Blauwe Kruipers, Blonden, Bokken, Botergeeltjes, Kuilenburgers, Maastrichtse Krombekken, Muisjes, Noordmannen, Ruige Poolse, Ruige Witten en zelfs ‘Poepen’ – een consumptieras uit Friesland):
554 rassen kool, 254 rassen sla, 162 rassen komkommer, 155 rassen wortel, 127 rassen ui, 115 rassen bietjes (Bron: Oranje Lijst)
Veel oude rassen van akker- en tuinbouwgewassen, geteeld in de periode vanaf 1850 tot aan de Tweede Wereldoorlog, zijn verdwenen. Vanaf ca. 1950 zijn door intensieve veredeling rassen ontwikkeld die een hogere opbrengst, grotere uniformiteit en betere oogstbaarheid bezitten. Hierdoor worden oude rassen niet meer geteeld en veel zijn er verdwenen. Dat is een probleem, omdat die oude rassen vaak het uitgangsmateriaal zijn van de moderne rassen die tegenwoordig in de handel zijn. Deze oude rassen zijn vaak gebruikt voor het maken van selecties en kruisingen, om gewenste eigenschappen te krijgen zoals vorm, kleur, smaak maar ook – heel belangrijk – resistentie tegen ziektes (WUR 2017; deoerakker.nl). Gelukkig zijn er wereldwijd allerlei initiatieven die de biodiversiteit in stand willen houden. Op de Ommuurde Tuin doen we daar natuurlijk ook aan mee. Door het telen van veel verschillende rassen, houden we die immers in stand. Ook oogsten we ieder jaar weer een deel van het zaad (met name van de bonen en kruiden) en de knollen (zoals aardappelen, aardpeer, oca en zonnewortel). Omdat we ook voor onze eigen teelten een deel van de zaden zelf vermeerderen en selecteren, is het leuk om dit ook voor een ‘grotere zaak’ te doen. Van de zadenbank, het CGN van de Wageningen University, krijgen wij verschillende oude rassen die wij telen, beschrijven en indien mogelijk weer zaden van oogsten. Zo teelden wij o.a. Deventer Zwartblad en het Koeboontje, Groninger Zilverhart en Lepelblad, 4 oude preirassen zoals Leek of Delft en Leidse winterprei, gele veldsla, Limburgse Krombekerwten, Patrijsoogjes-bonen, witlof (nog lekker bitter) en Half lange groene komkommer. Ook de Emmabloem, Albaster komkommer, Lentegroet sla.
Dit jaar is er weer een demonstratie bed waar we erwten, granen, kolen, raapjes en sla van allerlei oude rassen telen. Wij telen zelf met biologisch gecertificeerd uitgangsmateriaal uit heel Europa. Bijzondere groenten-, en kruiden-, en bloemenplantjes kunt u bij ons op de plantgoeddag en ook tijdens reguliere openingstijden kopen. Maar er is natuurlijk veel meer! Avontuurlijk moestuinders die ook op zoek zijn naar variatie kunnen bijzondere zaden bestellen bij: De Bolster, Van der Wal zaadhandel, Bingenheimer, Bouma, VELT en Vreeken’s Zaden Bekijk ook eens de site van MergenMetz, een bijzondere tuin in Doorwerth met allerlei vaste eetbare planten en een aantal open dagen per jaar vaak samen met onze plantgoeddag. Ieder jaar is er een grote zadenbeurs: Reclaim the Seeds. Hier kun je zaadjes kopen, ruilen, en vele workshops en lezingen volgen om je verder te verdiepen. Ook op de website van de Boerengroep is meer te lezen over het belang van biodiversiteit en zaden.
