onze tuin

De Ommuurde Tuin ligt in de historische moestuin van Koning Willem III. Sinds 1999 is het de biologische tuinderij van Esther Kuiler. Na haar studie aan de Wageningen Universiteit wilde zijn haar kennis over bosecologie, biologische landbouw en bodemkunde vormgeven in een bedrijf om te laten zien dat er een landbouw mogelijk is in samenwerking met de natuur. “Liever laten zien hoe het kan, dan vertellen hoe het moet.”

We telen op 1 hectare ruim 450 variëteiten eetbare gewassen: groenten, fruit, kruiden en eetbare bloemen van historische, moderne en wilde soorten en proberen ieder jaar weer andere soorten uit. Ook verbouwen we, in samenwerking met zadenbank CGN, oude rassen, voor een expositie Netwerk.
Naast biodiversiteit, besteden we op de tuin veel aandacht aan de bodem, d.m.v. vaste bedden, niet ploegen, het gebruik van compost en bokashi, een ruime vruchtwisseling en voldoende groenbemesters. We maken dus geen gebruik van dierlijke mest. De tuin hoort bij zogenaamde ‘veganistische landbouw’. Hierdoor zijn we niet afhankelijk van de (biologische) veeteelt. Ook hier spiegelen we de natuur, daar lopen maar heel weinig ‘grote’ dieren per ha.

In de tuin gebruiken we veel permacultuur principes waardoor er een grote diversiteit in de beplanting is. We hebben voedselbosranden, een mix van eetbare struiken en bomen in de brede houtwallen aan de oost- en zuidkant van de tuin. De Ommuurde Tuin is aangesloten bij veel verschillende samenwerkingsverbanden zoals StreekWaar, VELT, de Bio-Tuinders, Toekomstboeren, het CSA-netwerk, het BioVeganNetwerk en de BD-vereniging. Die laatste 5 zijn sinds een aantal jaar verbonden in de Federatie van Agro-ecologische Boeren waar Esther actief kernlid van is.

de oogst

Het overgrote deel van de oogst gaat naar onze oogstaandeelhouders (wekelijks zo’n 90 pakketten voor zo’n 200 mensen). De Ommuurde Tuin is namelijk een CSA (Community Supported/Shared Agriculture). Dit betekent dat je bij ons oogstaandeelhouder kunt worden: je betaalt dan een bepaald bedrag in het begin van het jaar en daarmee wordt je eigenaar van een deel van de oogst. Zo ontvang je van mei tot november in totaal zo’n 60 verschillende variëteiten groenten, kruiden en fruit in een groentepakket, dat je wekelijks op kunt halen op de tuin of bij afhaalpunten in Wageningen. Uiteraard met heerlijke recepten erbij. Wil je ook hier meer over weten? Kijk dan op ommuurdetuin.nl/oogstdeel

Daarnaast verkopen we onze oogst, vers van het land, direct aan particulieren in de tuinwinkel, in onze baksels op het terras, of we verwerken het in heerlijke gerechten voor groepsarrangementen of tijdens kookworkshops. Ook leveren we aan restaurants zoals De Nieuwe Winkel in Nijmegen (die meerdere prijzen en 2 michelin sterren kreeg) , Linnaeus in museum het Depot in Wageningen en GEIJT, een jong restaurant in Otterlo. Als er veel oogst is verwerken we zelf (of samen met kleine lokale ondernemers) onze groenten en fruit tot jam of kimchi.

Emile van der Staak, chef-kok restaurant De Nieuwe Winkel: “Alles wat uit de Ommuurde Tuin komt, zeker als het zo vers is, is zo veel intenser qua smaak dan wat je in de winkel vindt.”

Verder is de Ommuurde Tuin dé plek waar moestuinders zowel plantgoed van bijzondere groente- en kuidenplantjes kunnen kopen, als ook pootgoed van allerlei (gekleurde) aardappels en knollen (zoals oca, crosne en knolkapucien). We telen natuurlijk biologisch en dus met SKAL certificaat.

‘meerwaarde’ van de Ommuurde Tuin

Landbouw gaat niet alleen om voedselproductie. Er zijn veel meer waarden te vinden op onze tuinderij:

• voedsel voor iedereen: wij produceren lokale, agro-ecologische groenten, kruiden en fruit die toegankelijk zijn voor iedereen, onafhankelijk van inkomen, aangezien mensen mogen betalen naar draagkracht als ze oogstdeler worden van de tuin.
• biodiversiteit: wij dragen bij aan het vergroten van de biodiversiteit, met ruim 500 soorten (groente)planten op 1 hectare, meer dan 1500 verschillende soorten insecten en dieren, integratie van vaste gewassen met eenjarigen, het creëren van biotopen voor wilde planten en dieren
• klimaat: wij omarmen landbouw die de bodem opbouwt i.p.v. uitput. Daarmee gaan we klimaatverandering tegen door het vastleggen van koolstof in de bodem.
• stikstofreductie: op de Ommuurde Tuin, laten we zien dat bemesting ook kan zonder dierlijke mest. We demonstreren dat goed tuinieren mogelijk is met uitsluitend plantaardige meststoffen en groenbemesters. We delen die kennis graag met andere huidige en toekomstige boeren.
• instandhouding van oude rassen: wij houden oude rassen groenten, fruit, kruiden in stand, i.s.m. de zadenbank CGN Wageningen University en het Erfgoedzaden Netwerk.
• instandhouding en ontwikkeling van kennis: wij houden de lokale ambachtelijke kennis in stand en ontwikkelen dit verder door in praktijk. Ook geven we die kennis door aan volgende generaties, waardoor het niet verloren gaat. Wij zijn een erkend leerbedrijf waar mensen worden opgeleid om agro-ecologisch tuinder te worden en waar leerlingen van andere groene opleidingen, zoals toegepaste biologie, stage kunnen lopen.
• zorg: wij vinden het belangrijk een mooie en fijne plek te creëren waar mensen kunnen aarden en herstellen, bijv. van een burn-out, of bijvoorbeeld Nederlands kunnen leren, zoals statushouders.
• landschap: wij zorgen voor een mooi landschap dat aantrekkelijk is voor bewoners in het gebied, maar ook voor toeristen en recreanten.
• sociaal: wij zijn een ontmoetingsplek en bieden een plaats om te genieten en te leren van de tuin en van elkaar.

de tuin in beeld

De tuin komt regelmatig in beeld in mooie reportages in bladen en op tv.

Veel mensen hebben ons gezien in het programma BinnensteBuiten op NPO2.
Ook vertellen we over de tuin op de lokale tv. Tijdens een reportage van Hollandse Keukenmeesters op 24kitchen komt sterren-kok Emile van der Staak bij ons op bezoek.

In 2018 komt de Ommuurde Tuin aan bod in de Libelle-Tuin herfsteditie en in 2019 staan we zelfs in het BBC Gardeners World (2019/05). De Gelderlander plaatste een mooi artikel over de open dagen uit 2022. In 2024/2025 staan we in de Kwekers Special van Gardners World.

geschiedenis van de tuin

Het landgoed Oranje Nassau’s Oord ligt tussen Renkum en Wageningen. In het beekdal van het landgoed stond vanaf de middeleeuwen kasteel Grunsfoort, dat eind 18e eeuw werd afgebroken. Uit archieven blijkt dat de Ommuurde Tuin destijds wellicht al de kasteeltuin geweest zou kunnen zijn, aangezien er een pad van het kasteel door de tuin loopt. De verhalen over de juffer van Grunsfoort die op het kasteel woonde – en nog steeds ergens rond zou dolen op Quadenoord – leven nog steeds. In 1882 kocht koning Willem III het huis en landgoed Grunsfoort, omdat hij hoopte dat het landschap zijn vrouw Emma zou doen denken aan haar geboortestreek Hessen en dit haar heimwee zou verminderen. Op de locatie van de Ommuurde Tuin, had de koning zijn moestuin en koningin Emma haar theetuin. De prachtige muur is hier nog een restant van, net als de oude perenboom Beurré Alexandre Lucas, die is geplant door de tuinman van de koning.

Een stuk verder op vind je in het bos ook de zwemvijver van Willem – tegenwoordig een kikkerpoel en tegenover de tuin de vijvers van Emma. Helaas is het bankje waarop ze met Wilhelmina onder de kastanjeboom in de schaduw zat een paar jaar geleden vernield. Uiteindelijk maakte Emma als regentes, van Oranje-Nassau’s Oord een instelling voor bestrijding van tuberculose, omdat een zus van haar aan de ziekte overleed; daarvoor werd een groot rond gevormd sanatorium naast het paleis gebouwd in 1901. Naast het sanatorium lag het koninklijk paleis Oranje Nassau’s Oord, dat aan het einde van de tweede wereldoorlog grotendeels werd verwoest en is afgebroken. Toen tuberculose na 1970 uit Nederland verdween, werd het sanatorium een verpleeghuis.

Maar de geschiedenis gaat nog veel verder terug. Vanaf de Ommuurde Tuin kun je namelijk klompenpad het ‘Hartense Pad’ lopen, dat leidt langs grafheuvels in de omgeving van wel 6.000 jaar oud. In de omgeving vond al heel lang geleden landbouw plaats.

Na jaren door twee broers als tuinderij te zijn geëxploiteerd heeft het landgoed vanaf de jaren vijftig kerstbomen geteeld op het terrein waar nu de Ommuurde Tuin is. De kerstboomkwekerij putte de grond totaal uit. Toen er zelfs geen kerstboom meer wilde groeien raakte de tuin overwoekerd. In 1999 begon Esther Kuiler met haar toenmalige partner Taco IJzerman de Ommuurde Tuin. Door middel van agro-ecologische werkzaamheden, is de bodem in 20 jaar tijd weer opgebouwd van <1% organische stof naar 8% organische stof (en dat is heel hoog voor zandgrond).

Na een voorzichtige start groeide de oogst gestaag. Sinds 2014 zijn er steeds meer jonge ondernemers betrokken bij deze prachtige plek.